Μέχρι πρόσφατα η Δανία εξαρτιόταν εξ ολοκλήρου από το εισαγόμενο πετρέλαιο και τον άνθρακα. Σήμερα, πάνω από το 30% των ενεργειακών αναγκών της χώρας προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η προσδοκία είναι το ποσοστό να φθάσει το 50% έως το 2030 και μέχρι το 2050 η χώρα να είναι 100% ανεξάρτητη από ορυκτά καύσιμα συνολικά.

Η εναρμόνιση της οικονομικής ανάπτυξης με φιλόδοξες πράσινες πολιτικές αποτελεί το σήμα κατατεθέν της Δανίας εδώ και δεκαετίες. Τα τελευταία 40 χρόνια, η Δανία κατόρθωσε να αποσυνδέσει την οικονομική ανάπτυξη από τη συνολική κατανάλωση ενέργειας: το ΑΕΠ της Δανίας αυξήθηκε κατά κάτι περισσότερο από 70%, ενώ η κατανάλωση ενέργειας στη χώρα παρέμεινε αμετάβλητη. Η κατανάλωση επίσης νερού μειώθηκε κατά 40%. Αυτό αποδεικνύει ότι είναι δυνατόν να δημιουργηθεί ανάπτυξη χωρίς να χρησιμοποιηθεί περισσότερη ενέργεια. Στο παρακάτω διάγραμμα, βλέπουμε τις δυο καμπύλες στο κάτω μέρος (κατανάλωση ενέργειας, εκπομπές CO2) να ακολουθούν φθίνουσα πορεία, ενώ η πράσινη καμπύλη στο πάνω μέρος (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν) να ανεβαίνει για μια περίοδο 40 χρόνων, από το 1975 ως το 2015!  

Πηγή: Danish Energy Agency

Μακροπρόθεσμος προγραμματισμός και ευρείες πολιτικές συμφωνίες

Από τη δεκαετία του 1970, η Δανία είχε μια παράδοση να πετυχαίνει συμφωνίες για ζητήματα ενέργειας και περιβάλλοντος με ευρεία πολιτική υποστήριξη από όλα τα μέρη που συμμετέχουν στο Κοινοβούλιο. Η πολιτική σταθερότητα έχει ζωτική σημασία για την εξασφάλιση μακροχρόνιων  επενδύσεων όπως και για τη θέσπιση φιλόδοξων μακροπρόθεσμων στόχων.

Τα μοντέλα εταιρικής σχέσης δημόσιου-ιδιωτικού τομέα (PPP) αποδείχτηκαν ένας εξαιρετικά επιτυχημένος τρόπος για την εξεύρεση λύσεων σε πολλές από τις προκλήσεις της βιώσιμης ανάπτυξης.  Είναι επίσης η βάση για την ανάπτυξη μιας συνεκτικής και αποτελεσματικής νομοθεσίας στη φάση της πράσινης μετάβασης. Με αυτό τον τρόπο μπορούν οι κυβερνήσεις να θεσπίζουν κανονισμούς και προγράμματα με την υποστήριξη της βιομηχανίας, διασφαλίζοντας την επιτυχή εφαρμογή και τήρηση των συμφωνηθέντων. Στη Δανία του σήμερα, τόσο οι εργοδότες όσο και τα συνδικάτα θεωρούν την πράσινη μετάβαση ως επένδυση για τη μελλοντική οικονομική ανάπτυξη, με ευκαιρίες για την επιχειρηματικότητα, και δίαυλο για τη δημιουργία θέσεων εργασίας.

Ολιστική προσέγγιση και ολοκληρωμένα συστήματα

Πολλά είναι τα μονοπάτια που οδηγούν σε μια πράσινη οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Εκτός από τη μακροπρόθεσμη πολιτική προσέγγιση, καθοριστικοί παράγοντες είναι επίσης η εστίαση σε τέσσερις πυλώνες: στην  διαχείριση της ενέργειας, τη διασφάλιση της ποιότητας και της επάρκειας  των υδάτων, στη στροφή προς μια κυκλική οικονομία και στη δημιουργία έξυπνων, πράσινων και ζωντανών πόλεων.

Ωστόσο, καμιά μεμονωμένη τεχνολογία και κανένας κλάδος δεν μπορούν από μόνοι τους να επιτύχουν την πράσινη μετάβαση. Τα 35 χρόνια αφοσιωμένων προσπαθειών για την οικοδόμηση μιας διαφορετικής οικονομίας έχουν διδάξει ότι η ολιστική προσέγγιση και η συνεργασία μεταξύ των διαφόρων τομέων είναι πρωταρχικής σημασίας για την ανάπτυξη συνεκτικών, ρεαλιστικών και βιώσιμων λύσεων. Ένα παράδειγμα: τα υγρά αστικά απόβλητα σε όλες σχεδόν τις πόλεις χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ηλεκτρισμού και το πλεόνασμα της θερμότητας διοχετεύεται στο σύστημα τηλεθέρμανσης.

Ένας σημαντικός παράγοντας για τον ασφαλή εφοδιασμό της Δανίας και την υψηλή ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό της σύστημα είναι το εμπόριο ηλεκτρικής ενέργειας με τις γειτονικές χώρες: η Δανία εργάζεται συστηματικά για την ανάπτυξη της σκανδιναβικής και της ολοκληρωμένης ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Σε διαφορετικό επίπεδο, οι λύσεις για την προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (π.χ πρόσθετες φυτεύσεις και χώροι πρασίνου στον αστικό χώρο) εμποδίζουν τις πλημμύρες, δημιουργώντας ταυτόχρονα πιο ευχάριστες και πιο ζωντανές πόλεις.

Χάρη σε μια ολιστική και ολοκληρωμένη προσέγγιση της πράσινης μετάβασης, η Δανία έχει δεχθεί υψηλές διακρίσεις από διάφορους διεθνείς οργανισμούς όπως η Παγκόσμια Τράπεζα, ο ΟΟΣΑ, το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ενέργειας και ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA). Έχοντας ένα ενεργειακό σύστημα με μεγάλες ποσότητες πράσινης ενέργειας, υψηλή ενεργειακή ασφάλεια και ανταγωνιστικές τιμές, η Δανία έχει καταστεί ένα σύμβολο και κόμβος για τις τράπεζες δεδομένων, προσφέροντας ένα ελκυστικό επιχειρηματικό περιβάλλον σε μεγάλους πολυεθνικούς επενδυτές όπως η Apple και η Google. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ευρωπαϊκή Ένωση ζήτησε από τη Δανία να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά πολύ μεγαλύτερο ποσοστό από τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Πράσινη επιχείρηση είναι η καλή επιχείρηση

Η εμπειρία της Δανίας κατά τις τελευταίες δεκαετίες αποδεικνύει ότι η επένδυση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ενεργειακή αποδοτικότητα και βελτιστοποίηση της χρήσης των πόρων έχει σπουδαία οικονομική σημασία. Η μετάβαση σε μια πράσινη οικονομία βρίσκεται επίσης στο επίκεντρο της κυβερνητικής ατζέντας: Οι επενδύσεις σε δυναμικό «νέων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας» ήταν περίπου διπλάσιες από τις επενδύσεις σε ορυκτά καύσιμα για επτά συνεχόμενα χρόνια (2010-17). Επιπλέον, σε πολλές περιπτώσεις, οι αποδόσεις των επενδύσεων σε πράσινα χαρτοφυλάκια υπερέχουν πλέον των ομολόγων τους σε ορυκτά καύσιμα.

Η ηλεκτρική ενέργεια που χρησιμοποιείται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως η αιολική και η ηλιακή ενέργεια είναι μία από τις φθηνότερες εναλλακτικές λύσεις στην αγορά. Για την ακρίβεια, η αιολική ενέργεια είναι η φθηνότερη πηγή ενέργειας στη Δανία.

Ακόμα και οι επενδύσεις σε υποδομές νερού και υγρών αποβλήτων οδηγούν σε χαμηλότερο κόστος συντήρησης, ενέργειας και επισκευών. Με λίγα λόγια, οι σύντομοι χρόνοι αποπληρωμής για τις επενδύσεις σε πράσινες τεχνολογίες τις καθιστούν ολοένα και πιο ελκυστικές, χωρίς την άμεση παρέμβαση του κράτους και τις κρατικές επιδοτήσεις. Μέσα σ’ αυτό το κλίμα, η Δανία φιλοξενεί πολλές μεγάλες πράσινες επιχειρήσεις με ηγετική θέση παγκοσμίως: οι Orsted, Vestas, Grundfos, Danfos, Ramboll, CIP, Rockwool, BWSC, 3F, CO-industry είναι μόνο μερικές απ’ αυτές. Σήμερα, στις εταιρείες αυτές απασχολούνται πάνω από 80.000 εργαζόμενοι (σε ένα εργατικό δυναμικό 2,7 εκ.) ενώ οι φιλοδοξία είναι να φτάσουν τις 300.000 έως το 2030.

The free writer