Η πράσινη μετάβαση δεν θα ωφελήσει μόνον το κλίμα αλλά θα έχει και εξυγιαντική επίδραση σε παγκόσμια οικονομία και πολιτική. Με την παύση της εξάρτησης από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα, θα εκλείψει ένας βασικός βραχίονας σκοτεινών παρεμβάσεων, ο οποίος έχει την δυνατότητα να εξαγοράζει ανθρώπους και να υπονομεύει δημοκρατικές διαδικασίες.
Η συντριπτική πλειονότητα των ειδικών επιστημόνων θεωρεί πως η από-ανθρακοποίηση είναι το αποτελεσματικό εργαλείο που μπορεί να μετριάσει σημαντικά τις χειρότερες επιπτώσεις της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής. Ακολουθώντας, η Ευρωπαϊκή Ένωση εκτιμά πως μια οικονομία χωρίς εκπομπές ανθρακούχων αερίων είναι οικονομικά και τεχνικά εφικτή. Προχωρά λοιπόν στην πράσινη μετάβαση, ώστε να επιτύχει μηδενικό ισοζύγιο διοξειδίου του άνθρακα και μεθανίου, μέχρι το 2050.
Αν μετριασθεί η κλιματική αλλαγή, ποιος θα κερδίσει; Οπωσδήποτε οι Ευρωπαίοι, αλλά και οι περισσότεροι κάτοικοι του πλανήτη, ιδιαίτερα οι φτωχότεροι. Για την Ανθρωπότητα, ο μετριασμός της αλλαγής κλίματος θα είναι σωτήριος. Θα αποφευχθούν καταλυτικές επιπτώσεις σε οικονομία, υγεία και ποιότητα ζωής, που μάλιστα θα είναι δυσμενέστερες για πολλές από τις φτωχότερες χώρες ή τις λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες πλούσιων χωρών, όπως έχει πλέον τεκμηριωθεί επιστημονικά. Αν αναχαιτισθούν η επερχόμενη άνοδος της στάθμης της θάλασσας, η απώλεια παγετώνων, η συρρίκνωση δασών, η ερημοποίηση εδαφών και τα βίαια καιρικά φαινόμενα, όπως καύσωνες, δασικές πυρκαγιές, πλημμύρες, ξηρασίες, τυφώνες, θύελλες, τρικυμίες, τότε τα ευάλωτα φτωχά μέρη του κόσμου θα γλυτώσουν από μεγάλες καταστροφές και όλος σχεδόν ο παγκόσμιος πληθυσμός θα ζήσει σε καλύτερο πλαίσιο.
Κερδισμένη θα είναι επίσης η βιοποικιλότητα. Βέβαια, ο πλανήτης έχει συνηθίσει σε κλιματικές αλλαγές, αφού έχει γνωρίσει πολλές στα δισεκατομμύρια χρόνια της ιστορίας του. Μερικές από αυτές προκάλεσαν μαζικές εξαφανίσεις βιολογικών ειδών. Οι απώλειες καλύφθηκαν μεν σταδιακά, οι κενές οικοθέσεις ξαναγέμισαν με νέα είδη που εμπλούτισαν τα οικοσυστήματα, ωστόσο, η φυσική αποκατάσταση της βιοποικιλότητας, διαμέσου της εξέλιξης, κρατά κάθε φορά χιλιάδες ή εκατομμύρια χρόνια. Επομένως, ο μετριασμός της κλιματικής αλλαγής θα προστατέψει τα οικοσυστήματα του πλανήτη από μια μεγάλη ανθρωπογενή διαταραχή που θα διαρκούσε επί αιώνες.
Ποιοι όμως θα είναι χαμένοι, αν η πράσινη μετάβαση πραγματοποιηθεί; Προφανώς, όσοι επωφελούνται από τα ορυκτά καύσιμα, δεδομένου ότι οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα προέρχονται προπάντων από αυτά. Αξιόπιστοι διεθνείς οργανισμοί βεβαιώνουν πως η παραγωγή τους επιδοτείται κάθε χρόνο από πολλά κράτη με τεράστια ποσά. Αν λοιπόν σταματήσουν οι επιδοτήσεις, θα επέλθει μεγάλη συρρίκνωση οικονομικού κεφαλαίου, με παύση πολλών εξορύξεων και με μείωση ναυτιλιακών ή βιομηχανικών δραστηριοτήτων, που περιλαμβάνουν πετρελαιοφόρα, αγωγούς μεταφοράς και διυλιστήρια. Εν τούτοις, η καταστροφή θα είναι δημιουργική, αφού, παράλληλα με τις μεγάλες απώλειες, θα προκύψουν ευνοϊκές συνθήκες και μεγάλες ευκαιρίες νέων επενδύσεων και αναπτυξιακών δραστηριοτήτων.
Οι μεγαλύτεροι χαμένοι της πράσινης μετάβασης θα είναι αναμφισβήτητα τα κράτη που παράγουν πολύ πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Μέχρι τώρα έχουν αποκτήσει γεωπολιτική ισχύ δυσανάλογη με το πραγματικό οικονομικό τους υπόβαθρο, χάρη στην σχεδόν απόλυτη εξάρτηση ισχυρών οικονομιών, όπως η Ε.Ε. και η Ιαπωνία, από εισαγόμενους υδρογονάνθρακες. Έχοντας ως μοναδικό εξαγώγιμο προϊόν τα ορυκτά καύσιμα, κάποιες χώρες συσσωρεύουν τεράστιο πλούτο. Ένας μικρός εντόπιος πληθυσμός απολαμβάνει απίστευτα καταναλωτικά επίπεδα, ενώ πολλαπλάσιοι φτωχοί μετανάστες προσελκύονται, παρά τις σκληρές συνθήκες, για να υποστηρίξουν έναn τρυφηλό τρόπο ζωής και την κατασκευή δαπανηρών έργων βιτρίνας. Πρόκειται για μια ηχηρή στρέβλωση της παγκόσμιας οικονομίας, η οποία έχει ως αφετηρίες την ανομοιόμορφη κατανομή των ορυκτών καυσίμων στον πλανήτη και την έντονη ενεργειακή εξάρτηση των βιομηχανικών χωρών. Αναπόφευκτο αποτέλεσμα, σοβαρές γεωπολιτικές αστάθειες, που επανειλημμένως τροφοδοτούν εντάσεις και πολέμους. Παράλληλα, εμφανίζεται σοβαρή δυνητική διαφθορά, αφού χώρες που, υπό άλλες συνθήκες, θα ήταν στο περιθώριο του παγκόσμιου γίγνεσθαι, έχουν την δυνατότητα να επηρεάζουν με το εύκολο χρήμα συνειδήσεις και αποφάσεις στον ανεπτυγμένο κόσμο.
Η πράσινη μετάβαση, λοιπόν, δεν θα ωφελήσει μόνον το κλίμα αλλά θα έχει και εξυγιαντική επίδραση σε παγκόσμια οικονομία και πολιτική. Με την παύση της εξάρτησης από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα, θα εκλείψει ένας βασικός βραχίονας σκοτεινών παρεμβάσεων, ο οποίος έχει την δυνατότητα να εξαγοράζει ανθρώπους και να υπονομεύει δημοκρατικές διαδικασίες.
Φωτο: Περιοδικό ORION, παιδική ζωγραφική απ’ το Burundi