Μια κυβέρνηση δέσμια της ριζοσπαστικής δεξιάς, γράφει η Lisa Pelling, είναι μια προειδοποίηση προς την Ευρώπη ότι η πράσινη μετάβαση μπορεί να αντιστραφεί.
Αν και η σημερινή σουηδική κυβέρνηση δεν έχει κλείσει ακόμη ένα χρόνο στην εξουσία, ο συνασπισμός συντηρητικών, φιλελεύθερων και χριστιανοδημοκρατών του Ulf Kristersson, ο οποίος κυβερνά υπό την «ομηρία» των ακροδεξιών Σουηδών Δημοκρατών, έχει ήδη ένα τρομερό ρεκόρ. Καμιά κυβέρνηση δεν έχει αυξήσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου τόσο πολύ, τόσο γρήγορα.
Ακόμη και πριν αναλάβουν καθήκοντα, τον Οκτώβριο του 2022, τα τέσσερα κόμματα ανακοίνωσαν ότι θα ακυρώσουν τα σχέδια – που ήταν για δεκαετίες στα σκαριά- για την αναβάθμιση της 150χρονης σιδηροδρομικής υποδομής της Σουηδίας ώστε να φιλοξενήσει τρένα υψηλής ταχύτητας. Οι νέες γραμμές θα έφερναν μια ευπρόσδεκτη ανακούφιση στο υπερπλήρες και όλο και πιο χτυπημένο από ατυχήματα σουηδικό σιδηροδρομικό δίκτυο. Τα τρένα υψηλής ταχύτητας θα είχαν επίσης μειώσει δραματικά τους χρόνους ταξιδιού σε μία από τις μεγαλύτερες γεωγραφικά χώρες της Ευρώπης: η μετάβαση από τη Στοκχόλμη στο Γκέτεμποργκ θα διαρκούσε δύο ώρες αντί για τρεις.
Βεβαίως, τα κόμματα του συνασπισμού υποσχέθηκαν επενδύσεις στη συντήρηση των υφιστάμενων σιδηροδρόμων., αλλά ο πρώτος προϋπολογισμός της νέας κυβέρνησης μετέφερε τα σχετικά προβλεπόμενα κεφάλαια στη συντήρηση αυτοκινητοδρόμων. Στη Σουηδία δεν υπάρχουν σημάδια για σχέδια αυστριακού τύπου, όπως το KlimaTicket, ή γερμανικού, όπως το Deutschland-Ticket. Αντ’ αυτών η κυβέρνηση μείωσε τους φόρους στα ορυκτά καύσιμα.
Κακά νέα για τα βιοκαύσιμα
Η στρατηγική της Σουηδίας προκειμένου να συμμορφωθεί με τη Συμφωνία του Παρισιού του 2015 είχε επικεντρωθεί σε έναν στόχο ορόσημο: τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από τις εγχώριες μεταφορές κατά τουλάχιστον 70% έως το 2030 σε σύγκριση με το 2010. Το σημαντικότερο εργαλείο για την επίτευξη αυτού του στόχου ήταν να υποχρεωθούν οι λιανοπωλητές καυσίμων να προσθέτουν σταδιακά όλο και περισσότερα βιοκαύσιμα στο ορυκτό ντίζελ και τη βενζίνη. Ωστόσο, η νέα κυβέρνηση αποφάσισε να μειώσει δραστικά το απαιτούμενο μερίδιο των βιοκαυσίμων, από 30,5% στο ντίζελ σε μόλις 6% το 2024.
Αυτά είναι άσχημα νέα για τη σουηδική βιομηχανία βιοκαυσίμων, αλλά καίριας σημασίας για την υλοποίηση του στόχου του 2030. Η πετρελαϊκή εταιρεία ST1, για παράδειγμα, επένδυσε 3 δισεκατομμύρια σουηδικές κορώνες σε μια νέα μονάδα παραγωγής βιοκαυσίμων. Τώρα θα πρέπει να εξάγει τα ανανεώσιμα καύσιμα που παράγονται στο Γκέτεμποργκ, σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλό της, ενώ η Σουηδία εισάγει ορυκτά καύσιμα από το εξωτερικό.
Η κυβέρνηση έχει επίσης αναιρέσει μια πρόσφατη μεταρρύθμιση των φορολογικών απαλλαγών για τους επιβάτες των μέσων μαζικής μεταφοράς. Η μεταρρύθμιση σχεδιάστηκε για να δημιουργήσει κίνητρα για μετακινήσεις με τις δημόσιες συγκοινωνίες, στηρίζοντας παράλληλα τους οδηγούς αυτοκινήτων σε αγροτικές περιοχές με ανεπαρκείς υποδομές δημόσιων μεταφορών. Αντίθετα, η νέα φορολογία ευνοεί τους οδηγούς αυτοκινήτων μεγάλων πόλεων.
Εστίαση στα πυρηνικά
Ούτε οι μετακινήσεις θα γίνουν ηλεκτρικές: η νέα κυβέρνηση κατήργησε επίσης το κλιματικό μπόνους για τα ηλεκτρικά οχήματα. Λιγότερες από τις μπαταρίες που παράγονται στο ολοκαίνουργιο εργοστάσιο μπαταριών της Northvolt στο Skellefteå, σύμβολο της πράσινης βιομηχανικής έκρηξης της Σουηδίας, θα χρησιμοποιηθούν στην εγχώρια αγορά. Αυτό δεν συνιστά τόσο απειλή για τη Northvolt όσο ενισχύει την εστίαση της νέας κυβέρνησης στην πυρηνική ενέργεια.
Η παραγωγή μπαταριών, όπως και η παραγωγή χάλυβα χωρίς ορυκτά καύσιμα, μια άλλη σουηδική πράσινη πρωτοποριακή δράση, απαιτεί μεγάλες ποσότητες ενέργειας. Όμως, η κυβέρνηση ποντάρει τα πάντα στην επέκταση της πυρηνικής ενέργειας, μειώνοντας τις επιδοτήσεις για υπεράκτια αιολικά πάρκα. Αλλά ενώ οι υδροηλεκτρικοί σταθμοί και τα αιολικά πάρκα μπορούν να επεκταθούν γρήγορα, οι νέοι πυρηνικοί σταθμοί θα χρειαστούν τουλάχιστον μια δεκαετία για να δημιουργηθούν. Η προοπτική αυτή εύλοκα πανικοβάλλει τις ταχέως αναπτυσσόμενες φιλικές προς το κλίμα βιομηχανίες που αναρωτιούνται: Από πού θα προέλθει εν τω μεταξύ η ενέργεια;
—————————
Πηγή: Κοινωνική Ευρώπη και IPS-Journal
Η Lisa Pelling είναι πολιτική επιστήμονας και επικεφαλής της δεξαμενής σκέψης Arena Idé με έδρα τη Στοκχόλμη. Αρθρογραφεί τακτικά στην καθημερινή ηλεκτρονική εφημερίδα Dagens Arena και έχει υπόβαθρο ως πολιτικός σύμβουλος και συγγραφέας ομιλιών στο σουηδικό υπουργείο Εξωτερικών.
