Πρωτοπόρες προτάσεις για τον «δροσισμό» και την αναζωογόνηση της Αθήνας εν μέσω της κλιματικής κρίσης παρουσίασε ο Καθηγητής Bas Smets, στο πλαίσιο έρευνας που εκπόνησε με τους φοιτητές του στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ. Η εκδήλωση εντάσσεται στο πρόγραμμα Cooling Athens του Δήμου Αθηναίων και πραγματοποιήθηκε στις 24 Οκτωβρίου στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης.
Παρουσιάζοντας το όραμα του Δήμου, ο Δήμαρχος Αθηναίων, Χάρης Δούκας, δήλωσε: «Η Αθήνα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της μάχης ενάντια στην κλιματική κρίση. Σε μια πόλη με ελλείψεις σε μεγάλους χώρους πρασίνου, επενδύουμε σε καινοτόμες λύσεις για να μειώσουμε τη θερμοκρασία και να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής των πολιτών. Από το πιλοτικό πρόγραμμα πόλεων ASCEND και το καινοτόμο έργο “Cooling Havens”, μέχρι τη “Διπλή Ανάπλαση” στον Ελαιώνα και την ενεργειακή αναβάθμιση των σχολείων, προχωράμε με έργα που συνδυάζουν το πράσινο, το νερό και την τεχνολογία. Με το νέο Κλιματικό Σύμφωνο της Αθήνας και τη συμμετοχή μας στις 100 Κλιματικά Ουδέτερες Πόλεις της Ευρώπης, δεσμευόμαστε για μείωση 80% των εκπομπών έως το 2030. Η συνεργασία με το Χάρβαρντ και τον καθηγητή Bas Smets ανοίγει τον δρόμο για μια πιο δροσερή, βιώσιμη και ανθεκτική Αθήνα – μια πόλη που μαθαίνει, καινοτομεί και δίνει το παράδειγμα».
Ο αρχιτέκτονας τοπίου Καθηγητής Bas Smets, γνωστός μεταξύ άλλων για τον σχεδιασμό του δημόσιου χώρου γύρω από την Παναγία των Παρισίων, σημείωσε: «Η κλιματική προσαρμογή των πόλεων δεν είναι μόνο τεχνικό ζήτημα, είναι ζήτημα πολιτισμού και σχέσης με τη φύση. Στην Αθήνα, το φως, το έδαφος και το πράσινο μπορούν να λειτουργήσουν αρμονικά για να δημιουργήσουν μια νέα εμπειρία του δημόσιου χώρου μέσω μηχανισμών δημιουργίας μικροκλίματος. Η μελέτη και οι παρεμβάσεις που προηγήθηκαν τα τελευταία 20 χρόνια σε μεγάλες πόλεις της Ευρώπης αποτελούν πηγές για την τεχνογνωσία που μπορούμε να εφαρμόσουμε στην Πλάκα και την Βαρβάκειο».
Ο Πρόεδρος της ΔΑΕΜ Α.Ε, Ευάγγελος Μαρινάκης, τόνισε: «Οι προτάσεις του Bas Smets δείχνουν στην πράξη πώς ο σχεδιασμός του τοπίου μπορεί να επηρεάσει καθοριστικά το μικροκλίμα μιας περιοχής. Τέτοιες παρεμβάσεις αποδεικνύουν ότι μια ολιστική προσέγγιση στο αστικό τοπίο μπορεί να μειώσει αισθητά τη θερμοκρασία στο κέντρο της πόλης. Η επιφανειακή θερμοκρασία, δηλαδή, μπορεί να πέσει θεαματικά, ενώ η αισθητή θερμοκρασία – η ζέστη που πραγματικά νιώθουμε – να γίνει πολύ πιο ανεκτή. Δεν είναι μύθος – είναι εφικτό, όπως είδαμε και με άλλες παρεμβάσεις του Δήμου Αθηναίων το καλοκαίρι που μας πέρασε».
Οι δύο προτάσεις για τον «δροσισμό» της Αθήνας
Η έρευνα εξετάζει πώς το τοπίο μπορεί να λειτουργήσει ως δυναμικό στοιχείο του μικροκλίματος, μεταμορφώνοντας τον αστικό ιστό σε ένα ζωντανό σύστημα που δροσίζει και σκιάζει την πόλη. Διερευνά τις κλιματολογικές συνθήκες στην Αθήνα, σε μία χρονική περίοδο από το 2025 έως το 2100, εξετάζοντας τέσσερα κλιματικά σενάρια με άνοδο της θερμοκρασίας από +2°C έως +5°C.
Οι δύο προτεινόμενες στρατηγικές βασίζονται στη φύση (Nature-Based Solutions) με κύρια παράμετρο τον δείκτη UTCI, δηλαδή την αντιληπτή από τον άνθρωπο θερμοκρασία.
- Plaka Green Canopy: Με ένα δίκτυο αναρριχώμενων φυτών, που εκτείνεται στα σοκάκια της Πλάκας, δημιουργείται φυσική σκίαση στους δημόσιους χώρους και τις προσόψεις των κτιρίων.
- Varvakeios Urban Forest: Με τη δημιουργία πάρκου πάνω από το υφιστάμενο πάρκινγκ, μία «σκληρή» επιφάνεια μετατρέπεται σε «αστικό δάσος» με αποτέλεσμα τη διαμόρφωση δροσερού μικροκλίματος. Έτσι, διαμορφώνεται δημόσιος χώρος για παιχνίδι και ξεκούραση.
Με την υποστήριξη των ευρωπαϊκών έργων EUI–Cooling Havens, Net Zero Cities Pilot Programme ASCEND και ENERTEF.
