Οι «έξυπνες πόλεις» αποτελούν την αιχμή της σύγχρονης αστικής ανάπτυξης, αξιοποιώντας τις ψηφιακές τεχνολογίες προκειμένου να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής, να βελτιστοποιήσουν τη διαχείριση των πόρων και να προωθήσουν τη βιωσιμότητα. Με την ανάλυση δεδομένων, την τεχνητή νοημοσύνη, με ποικίλες προηγμένες εφαρμογές, (όπως τα δίκτυα αισθητήρων), και με την καθοριστική συμβολή εταιρειών υψηλής τεχνολογίας, δημιουργούν διασυνδεδεμένα συστήματα που βελτιώνουν  τη ζωή στην πόλη, από τη ροή της κυκλοφορίας έως την ενεργειακή κατανάλωση.

Το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (Internet of Things) είναι ο αόρατος συνδετικός ιστός πίσω από όλη αυτή τη λειτουργία, προσφέροντας άμεση πληροφόρηση και έξυπνη διαχείριση σε πραγματικό χρόνο — μια κλεφτή ματιά στο πώς θα είναι οι πόλεις στο μέλλον.

Ας δούμε σε αντίστροφη μέτρηση τις 10 κορυφαίες «έξυπνες» πόλεις του κόσμου, όπως τις κατέταξε το Sustainability Magazine:

10. Η Βαρκελώνη έχει αναδειχθεί σε πρότυπο «έξυπνης πόλης» από το 2011, αξιοποιώντας καινοτόμες τεχνολογίες αισθητήρων και πρωτοβουλίες ανοικτών δεδομένων. Το «έξυπνο» σύστημα φωτισμού της πόλης προσαρμόζει τον φωτισμό ανάλογα με την παρουσία πεζών, ενώ η εφαρμογή «έξυπνης» στάθμευσης καθοδηγεί τους οδηγούς σε διαθέσιμες θέσεις, μειώνοντας έτσι την κυκλοφοριακή συμφόρηση.

Την υποδομή για τις συνδεδεμένες συσκευές που πλέον κατακλύζουν το αστικό περιβάλλον παρέχει η Cisco. Για το μέλλον, η πρωτεύουσα της Καταλονίας με 1,6 εκατ. κατοίκους σχεδιάζει την επέκταση του προγράμματος “superblock”, το οποίο δίνει προτεραιότητα στους πεζούς και τους ποδηλάτες έναντι των οχημάτων σε συγκεκριμένες ζώνες της πόλης.

9. Η πρωτοβουλία Smart Nation έχει καθιερώσει τη Σιγκαπούρη ως παγκόσμιο ηγέτη στις «έξυπνες» αστικές λύσεις από το 2014. Η τεχνολογικά προηγμένη πόλη των 5,9 εκατ. κατοίκων διαπρέπει στον τομέα της «έξυπνης» κινητικότητας, χάρη σε ένα προηγμένο σύστημα μεταφορών που βελτιστοποιεί την κυκλοφορία και μειώνει τη συμφόρηση στους δρόμους.Το έργο Smart Mobility της εταιρείας ST Engineering συμβάλλει ουσιαστικά στη βελτίωση του μετρό και του οδικού δικτύου της Σιγκαπούρης, διαμορφώνοντας ένα πιο αποδοτικό και βιώσιμο σύστημα μεταφορών, συμβάλλοντας στην από-ανθρακοποίηση, αλλά και στην οικονομική ανάπτυξη της πόλης.

8. Η στρατηγική «έξυπνης πόλης» του Άμστερνταμ, όπου ζουν 921,400 κάτοικοι, επικεντρώνεται από το 2009 στη βιωσιμότητα και στη συμμετοχή των πολιτών. Το Smart City Experience Lab της πόλης δίνει τη δυνατότητα στους κατοίκους να δοκιμάζουν νέα τεχνολογικά συστήματα και εφαρμογές και να προτείνουν τρόπους για τη βελτίωσή τους.

Πριν από μερικά χρόνια, το Άμστερνταμ εγκαινίασε την Klimaatstraat, έναν δρόμο αφιερωμένο στην κλιματική αλλαγή, όπου η βιωσιμότητα τέθηκε ως ύψιστη προτεραιότητα, λειτουργώντας ως πιλότος για πιο πράσινες λύσεις. Με πρωτοβουλία της Philips εγκατέστησε «έξυπνο» οδικό φωτισμό που ρυθμίζει την ένταση του φωτός ανάλογα με την κίνηση των πεζών, με στόχο τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης. Στόχος είναι η εφαρμογή αντίστοιχης τεχνολογίας σε ολόκληρη την Ολλανδία.

7. Η Κοπεγχάγη στοχεύει να γίνει η πρώτη πρωτεύουσα στον κόσμο με μηδενικό ανθρακικό αποτύπωμα (αρχικός στόχος ήταν το 2025, αν και δεν μπόρεσε να το πετύχει). Το σύστημα τηλεθέρμανσης της δανέζικης πρωτεύουσας των 638,970 κατοίκων αποτελεί πρότυπο ενεργειακής αποδοτικότητας, αξιοποιώντας την πλεονάζουσα θερμότητα που παράγεται από τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής για τη θέρμανση των κατοικιών.

Στο επίκεντρο των έργων της ως «έξυπνη πόλη» από το 2014 βρίσκονται οι δημόσιες μεταφορές. Η Siemens συμβάλλει ενεργά σε αυτόν τον στόχο, βελτιώνοντας το σιδηροδρομικό δίκτυο της πόλης μέσω τεχνολογιών ελέγχου που επιτρέπουν σε περισσότερα τρένα να κινούνται με την ίδια ταχύτητα και ασφάλεια. Ο μακροπρόθεσμος στόχος, έως το 2033, είναι η πλήρης αυτοματοποίηση των τρένων, χωρίς την ανάγκη οδηγών.

6.  Στην αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών εστιάζει τις προσπάθειές του το Τόκυο, «έξυπνη πόλη» από το 2016. Μετά τον καταστροφικό σεισμό και το τσουνάμι του 2011, που συγκλόνισαν την Ιαπωνία, οι τεχνολογίες των «έξυπνων πόλεων» αναδείχθηκαν σε κεντρικό πυλώνα στις προσπάθειες ανοικοδόμησης και αναγέννησης των κοινοτήτων. Το Τόκυο, με πληθυσμό 9,73 εκατ., εστιάζει στην ενίσχυση της αστικής ανθεκτικότητας και της λειτουργικής αποτελεσματικότητας. Στην προσπάθεια συμβάλλει καθοριστικά η Hitachi, παρέχοντας προηγμένα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης για σεισμούς, που εντοπίζουν τη σεισμική δραστηριότητα και ειδοποιούν άμεσα τους κατοίκους.

5. Η Νέα Υόρκη αξιοποιεί τα μαζικά δεδομένα (big data) για τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών και έχει αναγνωριστεί ως «έξυπνη πόλη» από το 2013. Τα περίπτερα LinkNYC προσφέρουν δωρεάν Wi-Fi στους πολίτες, ενώ ταυτόχρονα συλλέγουν δεδομένα για τη ροή των πεζών. Στα μελλοντικά σχέδια της πόλης περιλαμβάνονται η επέκταση του δικτύου αισθητήρων ποιότητας αέρα και η εφαρμογή «έξυπνων» ενεργειακών συστημάτων στα κτίρια με στόχο τη μείωση της κατανάλωσης. Η IBM  ηγείται πολλών έργων που επικεντρώνονται στην ανάλυση δεδομένων και την ενσωμάτωση τεχνητής νοημοσύνης σε υπηρεσίες προς τους 8,26 εκατ. κατοίκους της αμερικανικής μεγαλούπολης.

4. Στο νούμερο 4 βρίσκεται το Λονδίνο που κατέχει τον τίτλο της «έξυπνης πόλης» από το 2013. Με πληθυσμό 8,86 εκατ., η βρετανική πρωτεύουσα εστιάζει τη στρατηγική της στα open data και τη συμμετοχή των πολιτών.

Η πλατφόρμα London Datastore προσφέρει ελεύθερη πρόσβαση σε περισσότερα από 700 κέντρα δεδομένων, ενισχύοντας τη διαφάνεια και προωθώντας την καινοτομία. Στα μελλοντικά σχέδια περιλαμβάνεται η επέκταση του δικτύου «έξυπνων» φωτιστικών δρόμου και η εφαρμογή νέων λύσεων Internet of Things (IoT) για την παρακολούθηση της ποιότητας του αέρα.

Η εταιρεία Arup διαδραματίζει κομβικό ρόλο στην ανάπτυξη και τον σχεδιασμό υποδομών, με την πεποίθηση ότι η ψηφιακή ανθεκτικότητα έχει πάψει να θεωρείται «πολυτέλεια» και πλέον αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για κάθε οργανισμό, από την ενέργεια και τις μεταφορές έως την ασφάλεια.

3. Από το 2011 η Σεούλ είναι αναγνωρισμένη ως παγκόσμιος ηγέτης σε καινοτομίες «έξυπνης πόλης» με επίκεντρο την ψηφιακή διασύνδεση. Το εκτεταμένο δίκτυο δημόσιου Wi-Fi της νοτιοκορεατικής πρωτεύουσας καλύπτει το 100% των υπαίθριων χώρων, εξασφαλίζοντας συνεχή πρόσβαση στο διαδίκτυο. Στο πλαίσιο του μετασχηματισμού της Σεούλ, έχουν διαμορφωθεί νέα διαμερίσματα με τεχνολογίες ΑΙ, τα οποία διαθέτουν συστήματα αντιμετώπισης πυρκαγιών με αυτόνομα ηλεκτρικά οχήματα, καθώς και  ενσωματωμένες λύσεις αντισεισμικής προστασίας.

Επιπλέον, «έξυπνα» συστήματα μεταφορών που έχει σχεδιάσει η εταιρεία Samsung αξιοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη για τη βελτιστοποίηση της κυκλοφορίας στους δρόμους.

Στόχος της πόλης των 9,41 εκατ. κατοίκων είναι να διευρύνει τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στις δημόσιες υπηρεσίες και να αναπτύξει περισσότερες πλατφόρμες συμμετοχής των πολιτών.

2. Από το 2014 το Ντουμπάι αξιοποιεί την τεχνητή νοημοσύνη και κατέχει δικαιωματικά τον τίτλο της «έξυπνης πόλης». Ο φιλόδοξος στόχος του είναι να γίνει «η πιο ευτυχισμένη πόλη στη Γη» με τη βοήθεια της τεχνολογικής καινοτομίας. Η πόλη των 3,3 εκατ. κατοίκων ήδη διαθέτει ταξί αυτόνομης οδήγησης, σχεδιασμένα να μειώνουν τα ατυχήματα και την κυκλοφοριακή συμφόρηση. Την εφαρμογή λύσεων ΑΙ στους τομείς των μεταφορών και της υγείας προωθεί η εταιρεία Core42, τονίζοντας ότι  «Οι έξυπνες πόλεις δεν είναι μόνο αυτά που  κατασκευάζουμε· είναι ζωντανά οικοσυστήματα, που τροφοδοτούνται από την τεχνολογία, τη βιωσιμότητα και την ανθρώπινη δημιουργικότητα».

1. Στην κορυφή της λίστας δεσπόζει δίκαια η πρωτεύουσα της Φινλανδίας. Από το 2011, το Ελσίνκι των 656,920 κατοίκων ξεχωρίζει ως πρωτοπόρος «έξυπνη πόλη» με έμφαση στην καινοτομία που τοποθετεί τον πολίτη στο επίκεντρο — μια προσπάθεια που υποστηρίζεται από την προηγμένη τηλεπικοινωνιακή υποδομή της Nokia, η οποία ενισχύει τη συνδεσιμότητα σε ολόκληρη την πόλη.

Το έργο “Helsinki 3D+” έχει δημιουργήσει ένα λεπτομερές ψηφιακό αντίγραφο της πόλης, που προσφέρει νέες δυνατότητες για προηγμένο αστικό σχεδιασμό. Ένας άλλος τομέας στον οποίο διακρίνεται η πόλη είναι η κινητικότητα και οι μεταφορές. Κάτοικοι και επισκέπτες μπορούν να γίνουν συνδρομητές της εφαρμογής Whim που τους δίνει πρόσβαση με σταθερή χρέωση σε όλα τα μέσα μεταφοράς — από τη δημόσια συγκοινωνία έως ποδήλατα και ηλεκτρικά πατίνια — συγκεντρωμένα σε μία ενιαία και εύχρηστη πλατφόρμα.

Λήδα Μπουζάλη