Όταν ο Χίτλερ εισέβαλε στην Τσεχοσλοβακία, η Αμερική έστρεψε τη βιομηχανία της στην παραγωγή πολεμικού υλικού, τεθωρακισμένων, βομβαρδιστικών και καταδρομικών. Η ανθρωπότητα μπορεί τώρα να απαντήσει στον Πούτιν με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Πέρα από την επιβολή κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας για την εισβολή της στην Ουκρανία, υπάρχουν και άλλοι τρόποι με τους οποίους θα μπορούσε κανείς να περιορίσει δραστικά τη δύναμη του Πούτιν. Ο κυριότερος: να απεξαρτηθεί από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, λέει ο συγγραφέας και ακτιβιστής Bill McKibben σε άρθρο του στο Social Europe.
Στην περίπτωση της Ουκρανίας, δεν έχουμε έναν πόλεμο «για» το πετρέλαιο, όπως άλλοι που προηγήθηκαν στη Μέση Ανατολή. Είναι ένας πόλεμος με «εγγύηση» το πετρέλαιο˙ με σημαντικότερο όπλο το πετρέλαιο˙ ένας πόλεμος στον οποίο οι δυτικές χώρες δεν μπορούν να εμπλακούν πλήρως γιατί παραμένουν απόλυτα εξαρτημένες από το πετρέλαιο.
Η οικονομία της Ρωσίας είναι σε δεινή κατάσταση. Σήμερα, το 60% των εξαγωγών της καλύπτονται αποκλειστικά από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, και με τα έσοδα αυτά τροφοδοτεί τη στρατιωτική μηχανή της. Ο έλεγχος των ορυκτών καυσίμων αποτελεί το βασικό όπλο της Ρωσίας, η οποία έχει επανειλημμένα απειλήσει ότι θα κλείσει τις στρόφιγγες προς τη Δυτική Ευρώπη. Στην πρόσφατη απόφαση της Γερμανίας να ακυρώσει τα σχέδια για τον αγωγό Nordstream 2, ο πρώην Πρόεδρος και πρώην Πρωθυπουργός Dmitry Medvedev αντέδρασε δηλώνοντας ότι σύντομα οι Ευρωπαίοι θα πληρώνουν 2.000 ευρώ τα χίλια κυβικά φυσικού αερίου. Οι Ηνωμένες Πολιτείες από την πλευρά τους έχουν ξεκαθαρίσει ότι δεν θέλουν να περιορίσουν τη ροή του ρωσικού πετρελαίου προς τη Δύση, καθώς υπάρχει ο φόβος η τιμή του φυσικού αερίου να εκτοξευτεί, πλήττοντας τα αμερικανικά και τα ευρωπαϊκά συμφέροντα. Στις 8 Μαρτίου, ο Πρόεδρος Μπάιντεν ανακοίνωσε την πρόθεσή του να επιβάλει απαγόρευση στις εισαγωγές ρωσικής ενέργειας από τις ΗΠΑ χωρίς τη συμμετοχή των Ευρωπαίων, αλλά η κίνηση ήταν καθαρά συμβολική αφού η αμερικανική οικονομία είναι εξαρτημένη από το ρωσικό πετρέλαιο σε ποσοστό μόλις 3%.
Η χρήση ηλιακής και αιολικής ενέργειας έρχεται τώρα δυναμικά στο προσκήνιο. Το κόστος των ΑΠΕ την τελευταία δεκαετία έχει μειωθεί δραστικά. Ο πρώτος βασικός λόγος για την αξιοποίησή τους είναι η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Ο δεύτερος είναι να πάψουν να πεθαίνουν εννέα εκατομμύρια άνθρωποι ετησίως από την εισπνοή αιωρούμενων σωματιδίων λόγω της καύσης των ορυκτών καυσίμων. Ο τρίτος κυριότερος λόγος – και ίσως ο πιο ικανός να κινητοποιήσει τους ηγέτες των δυτικών χωρών – είναι ότι θα περιορίσει την ισχύ των απολυταρχικών ηγετών, των δικτατόρων και των τραμπούκων.
Ας φανταστούμε, λέει ο Bill McKibben, μια Ευρώπη που λειτουργεί με ηλιακή και αιολική ενέργεια, όπου τα οχήματα κινούνται με τοπικά παραγόμενο ηλεκτρισμό, και όπου τα σπίτια θερμαίνονται με ηλεκτρικές αντλίες θερμότητας. Μια τέτοια Ευρώπη δεν θα χρηματοδοτεί πια τη Ρωσία του Πούτιν και δεν θα διστάζει να επιβάλλει τις αναγκαίες κυρώσεις. Οι τεχνολογίες των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ήδη υπάρχουν, αναπτύσσονται, και η χρήση τους μπορεί τάχιστα να κλιμακωθεί.
Το 1941, στην πόλη Ypsilanti του Μίσιγκαν, χτίστηκε μέσα σε έξι μήνες το μεγαλύτερο τότε εργοστάσιο του κόσμου και αμέσως ξεκίνησε να κατασκευάζει ένα βομβαρδιστικό Β-24 ανά ώρα. Σε αντίθεση με την τεχνολογική πολυπλοκότητα των αεροσκαφών, που απαιτούν περισσότερα από ένα εκατομμύριο εξαρτήματα, οι ανεμογεννήτριες είναι σχετικά απλές στην κατασκευή τους. Πόσο δύσκολη είναι η παραγωγή των φωτοβολταϊκών πάνελς και των συσσωρευτών που απαιτούνται προκειμένου να πάψουμε εξαρτόμαστε από τα ορυκτά καύσιμα; Είναι γεγονός ότι υπάρχουν ορισμένες δυσκολίες, όπως το ότι η Ρωσία διαθέτει μεγάλο μέρος από τα ορυκτά που είναι απαραίτητα για την κατασκευή των συστημάτων αυτών, όπως για παράδειγμα το νικέλιο. Θα πρέπει λοιπόν να βρούμε υλικά που θα τα υποκαθιστούν.
Θα μπορούσαμε, ενδεχομένως, να στραφούμε στην πυρηνική ενέργεια, εφόσον είμαστε διατεθειμένοι να πληρώσουμε τα υψηλά ασφάλιστρα που απαιτεί αυτή η τεχνολογία -και μάλιστα αυτή τη στιγμή η Γερμανία μάλλον μετανιώνει για την απόφασή της να κλείσει βιαστικά τους αντιδραστήρες της μετά το ατύχημα στη Φουκουσίμα.
Οι πετρελαϊκές εταιρείες χρησιμοποιούν τον πόλεμο στην Ουκρανία ως δικαιολογία για να αναπτυχθούν ακόμα περισσότερο, προλαβαίνουμε, όμως, έως τον επόμενο χειμώνα να τους στερήσουμε αυτό το μοχλό πίεσης με μια μαζική προσπάθεια απανθρακοποίησης της Ευρώπης και στη συνέχεια των ΗΠΑ. Είναι εφικτό. Ήδη στην Ευρώπη εγκαταστάθηκαν τεράστια, υπεράκτια αιολικά πάρκα σε διάστημα 18 μηνών χωρίς την πίεση πολεμικής απειλής. Η αγωνία μας για την Ουκρανία θα πρέπει και μπορεί να φέρει πραγματικές αλλαγές. Ούτως ή άλλως πρέπει να γίνουν εάν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε την κλιματική κρίση.
Bill McKibben
Social Europe
